Berjocht oerlis:Taxobox

Oernaam fan nl.wikipedia

Berjocht:Helpmenu Berjocht:verwijzing Op de Nederlandstalige Wikipedia wordt de taxobox, een tabel die een groep levende organismen behandelt, gebruikt om op een consistente manier taxonomische en beeldinformatie te presenteren. Een bijkomend voordeel is dat de informatie ook op anderstalige Wikipedia's vaak een sterk gelijkend formaat gebruikt.

Deze handleiding legt uit hoe een taxobox ingevuld moet worden. Hierin zijn de voorkeuren verwerkt die in een algemene discussie op deze Wikipedia zijn uitgesproken. Er zijn op dit moment twee systemen in gebruik, een oud systeem dat van meerdere sjablonen gebruikmaakt en een nieuw systeem dat maar één sjabloon nodig heeft (sjabloon:taxobox). De oude taxoboxindeling zoals die nog op veel pagina's gebruikt wordt staat beschreven in Help:Gebruik van de taxobox/oud.

Sinds september 2005 is op de Nederlandstalige Wikipedia het Sjabloon:Taxobox in gebruik. Op die pagina is ook een volledig voorbeeld te vinden. Een nieuwe taxobox kan (gedeeltelijk) worden ingevuld vanuit de volgende tekst:

{{Taxobox|type=
|naam=
|status=
|rl-id=
|fossiel=
|afbeelding=
|afbeeldingtekst=
|rijk=
|stam=
|klasse=
|orde=
|familie=
|geslacht=
|soort=
|taxon=
|w-naam=
|auteur=
|datum=
|haakjes=ja
|typesoort=
|rang=
|onderverdeling=
|afbeelding2=
|afbeelding2tekst=
|afbeeldingII=
|afbeeldingIItekst=
|commons=
}}

• Bij |type= komt de naam van de hogere groep te staan waar het behandelde taxon bij hoort (bv. "plant" of "dier"; zie #Kleuren).
• Bij |naam= komt de Nederlandse of, als die niet beschikbaar is, de wetenschappelijke naam te staan. Die is over het algemeen gelijk aan de paginatitel. Deze parameter krijgt, als hij niet wordt ingevuld, dezelfde waarde als de paginatitel; als dat de gewenste waarde is, kan deze parameter weggelaten worden.
• Bij |fossiel= kan het fossiele voorkomen van de groep worden gegeven, bv. "Mioceen tot heden".
• Bij |status= komt de beschermingsstatus te staan. Bij |rl-id= kan dan het nummer van de soort op de website van de Rode lijst komen. Als een andere bron is gebruikt, kan daarvoor de parameter |statusbron= gebruikt worden.
• Bij |afbeelding= kan een afbeelding ingevuld worden.
• Bij |afbeeldingtekst= kan tekst over de afbeelding weergegeven worden.
• Bij |rijk=, |stam=, |klasse=, |orde=, |familie=, |geslacht=, |soort= kan het betreffende taxon uit de taxonomische indeling van het onderwerp van het artikel worden ingevuld. Ook andere taxa zoals ondergeslacht (|ondergeslacht=) en superorde (|superorde=) kunnen zo worden ingevoerd. Als dat gewenst is, kan de auteur en datum worden toegevoegd met |auteur rijk=, |auteur datum= enz.
• Bij |taxon= komt te staan over welk "soort" taxon het artikel gaat, bijvoorbeeld een soort, een geslacht of een familie. Als deze parameter niet wordt ingevuld, komt er automatisch "Soort" te staan.
• Bij |w-naam= komt de wetenschappelijke naam te staan. Bij soorten, geslachten en ondersoorten moet die gecursiveerd worden. Deze parameter krijgt, als hij niet wordt ingevuld, als waarde de cursieve paginatitel (''{{PAGENAME}}''). Als dat de gewenste waarde is, kan deze parameter weggelaten worden.
• Bij |auteur= komt de auteur van de naam, bijvoorbeeld Linnaeus.
• Bij |datum= komt het jaar dat de auteur de naam beschreef, bijvoorbeeld 1758. Dat wordt automatisch gelinkt.
• De parameter |haakjes=ja moet worden opgenomen als de auteur van de soort tussen haakjes geplaatst dient te worden (dat gebeurt als de oorspronkelijke auteur de soort in een ander geslacht plaatste dan het huidige).
• Bij |typesoort= komt de typesoort van bijvoorbeeld geslachten.
• Bij |rang= komt de "rang" die boven de |onderverdeling= komt te staan, bijvoorbeeld Soorten.
• Bij |onderverdeling= komt de onderverdeling in bijvoorbeeld soorten voor een geslacht, geslachten voor een familie, enzovoorts. Het verdient aanbeveling deze zo weinig mogelijk te gebruiken.
• Bij |afbeelding2= komt een verspreidingskaartje NB: volledige link leggen.
• Met |afbeelding2tekst= kan een bijschrift bij het verspreidingskaartje worden ingevoerd.
• Bij |afbeeldingII= kan een tweede plaatje komen, onder de taxobox. Hier (net als bij "afbeelding" hierboven) alleen de afbeelding, niet de volledige link. Ook een derde en vierde plaatje is mogelijk (dus II t/m IV).
• Met |afbeeldingIItekst= kan een bijschrift worden ingevoerd.
• Bij |commons= kan een link naar Commons worden ingevoerd; daarvoor moet de naam van de betreffende pagina op Commons worden ingevoerd.

Parameters die niet zijn ingevuld kunnen worden weggelaten. Als de parameter |naam= niet is ingevuld komt hij standaard op {{PAGENAME}}, |taxon= wordt [[Soort]], en |w-naam= komt op ''{{PAGENAME}}''.

Andere taxa kunnen eenvoudig in de taxobox worden gezet door de Nederlandse naam van het taxon, bv. |onderfamilie= toe te voegen. De auteur van deze groepen kan toegevoegd worden met |auteur onderfamilie= en |datum onderfamilie=.

Speciale groepen

Voor veel groepen bestaan speciale taxoboxen (bijvoorbeeld Filipynsk: taxobox vogel (tl) en Filipynsk: taxobox zoogdier (tl)). Die sjablonen bestaan uit het sjabloon Filipynsk: taxobox (tl) met enkele parameters ingevuld, waardoor automatisch bijvoorbeeld al |klasse=[[Zoogdieren|Mammalia]] (Zoogdieren) wordt ingevuld in Filipynsk: taxobox zoogdier (tl). Ook de parameter |type= wordt dan al ingevuld.

Voor planten, schimmels, algen en prokaryoten kunnen alle wetenschappelijke namen (dus namen in alle rangen) cursief gezet worden.

Voor planten, schimmels en algen is er een lijst met standaardafkortingen voor de namen van auteurs (te raadplegen op IPNI]). Van sommige auteurs is een pagina beschikbaar op Wikipedia, waarnaar gelinkt kan worden.

Taxonomische bronnen

Voor de meeste groepen organismen zijn nog geen autoriteitsbronnen afgesproken. Uitzonderingen hierop vormen:

• de 23e druk van de Heukels, gebaseerd op APG II (2003). Voor niet in Nederland voorkomende bedektzadigen zie de APG II publicatie ((HTML) | (PDF)) of de Angiosperm Phylogeny Website
• The EMBL Reptile Database voor Reptielen
• Index fungorum voor Schimmels

Kleuren

De kleur van de taxobox is afhankelijk van het rijk waar de behandelde soort toe behoort. Daarvoor moet onder |type= de naam in de tweede kolom van onderstaande tabel worden ingevuld (bijvoorbeeld |type=dier, type=plant, type=Archaea).

Groep	type=	Kleur
Animalia	dier	pink
Plantae	plant	lightgreen
Fungi	schimmel	lightblue
Protista	protist	khaki
Eukaryota	Eukaryota	#e0d0b0
Bacteria	bacterie	lightgrey
Archaea	Archaea	darkgray

Voorbeelden

Taxobox
Taxonomyske yndieling
Stam: Embryophyta (Landplanten) Klasse: Spermatopsida (Zaadplanten) Clade: Bedektzadigen Clade: Eenzaadlobbigen Geslacht: Acorus
soort
Taxobox L. (1753)

{{Taxobox|type=plant
|naam= Kalmoes
|afbeelding= Acorus calamus1.jpg 
|afbeeldingstekst= 
|rijk= [[Planten|''Plantae'']] (Planten)
|stam= ''[[Embryophyta]]'' (Landplanten)
|klasse= ''[[Zaadplanten|Spermatopsida]]'' (Zaadplanten)
|clade1= [[Bedektzadigen]]
|clade2= [[Eenzaadlobbigen]]
|orde= ''[[Acorales]]''
|familie= ''[[Acoraceae]]'' (Kalmoesfamilie)
|geslacht= ''[[Acorus]]''
|taxon=[[soort (biologie)|soort]]
|w-naam= ''Acorus calamus''
|auteur= [[Carolus Linnaeus|L.]]
|datum= 1753 }}

Dit is een taxobox volgens de 23e druk van de Heukels (2005), die op zijn beurt gebaseerd is op het APG II-systeem (2003). In APG II wordt boven de rang van orde een aantal groepen onderscheiden dat geen formele wetenschappelijke naam heeft. Het cursiveren van wetenschappelijke namen in alle rangen (conform de ICBN) benadrukt het verschil tussen de beide categorieën namen.

De naam van de auteur is afgekort volgens de standaardlijst en gelinkt naar de pagina over de auteur. Merk op dat de taxobox automatisch het jaartal formatteert zoals voor botanische namen gebruikelijk is (dus anders dan voor dieren).

De parameter "haakjes=ja" werkt niet voor planten: haakjes om de auteur van het basionym moeten handmatig aangebracht worden.

Dit voorbeeld (Vandeleuria) maakt gebruik van Filipynsk: Taxobox zoogdier (tl); het is een geslacht van de knaagdieren. Berjocht:Taxobox zoogdier

{{Taxobox zoogdier|naam=''Vandeleuria''
|fossiel=Laat-[[Plioceen]] tot heden
|afbeelding=Longtailedtreemouse sal.jpg
|afbeeldingtekst=[[Langstaartige Indische boommuis]] (''Vandeleuria oleracea'')
|orde=[[Knaagdieren|Rodentia]] (Knaagdieren)
|familie=[[Muridae]] (Muisachtigen)
|onderfamilie=[[Muizen en ratten van de Oude Wereld|Murinae]] (Muizen en ratten van de Oude Wereld)
|taxon=[[Geslacht (biologie)|Geslacht]]
|auteur=[[John Edward Gray|Gray]]
|datum=1842
|typesoort=''[[Vandeleuria oleracea|Mus oleraceus]]'' [[Edward Turner Bennett|Bennett]], [[1832]]
}}

Merk op dat de parameter |w-naam= niet is ingevuld, zodat de waarde "Gebruik van de taxobox" wordt weergegeven in plaats van "Vandeleuria". In deze taxobox zijn ook de parameters |fossiel=, |afbeeldingtekst=, |auteur=, |datum= en |typesoort= ingevuld.
Het laatste voorbeeld, Acerodon celebensis, demonstreert de werking van de parameters |status=, |rl-id= en |haakjes=ja. Berjocht:Taxobox zoogdier

{{Taxobox zoogdier|naam=''Acerodon celebensis''
|status=Gevoelig
|rl-id=137
|orde=[[Vleermuizen|Chiroptera]] (Vleermuizen)
|familie=[[Vleerhonden|Pteropodidae]] (Vleerhonden)
|geslacht=''[[Acerodon]]''
|auteur=[[Wilhelm Peters|Peters]]
|datum=1867
|haakjes=ja}}

De status wordt onder de naam (bovenin de taxobox) weergegeven; de [1] rechtsboven geeft een link naar de pagina van de soort op de site van de Rode lijst van de IUCN. De parameter |haakjes=ja zet haakjes om de auteur en de datum heen (bij planten geeft dit een iets ander resultaat, omdat de conventies hiervoor bij planten en dieren verschillen).

Geschiedenis

Tot augustus 2004 werden er verschillende taxoboxen gebruikt op basis van HTML- en wikisyntaxis. Voorbeelden daarvan zijn vaak nog te vinden in de geschiedenis van pagina's. Van toen af begon de discussie op Gebruiker:Pethan/Taxobox, Gebruiker:Pethan/Taxobox Conclusies en Gebruiker:Pethan/Taxobox stemming over het uiterlijk van taxoboxen. Het resultaat waren de taxoboxen zoals die hierboven staan. Vanaf september 2005 is ook het Sjabloon:Taxobox in gebruik. In november 2005 werd dat sjabloon verder verbeterd op basis van nieuwe mogelijkheden van de software, zodat er nu veel meer in kan worden gedaan. Sindsdien zijn er nog enkele veranderingen aan het taxoboxsjabloon doorgevoerd.

Zie ook

Categorie:Wikipedia:Biologie Taxobox de:Wikipedia:Taxoboxen en:Wikipedia:WikiProject Tree of Life/taxobox usage fr:Wikipédia:Projet, Charte graphique/Utilisation des taxobox th:วิกิพีเดีย:การใช้ตารางจำแนกพันธุ์

Doel

Ja, mar wêrom hawwe wy yn in wurdboek ferlet fan in taksonramt út in ensyklopedy?
Yes, but why do we need, in a dictionary, a taxon box from an encyclopedia? Aliter 14 mai 2008, 19.42 (UTC)

Goeie, Aliter.

Need? We don't of course. I started to explain how I saw a promising global niche we could fill, exposing more people to the language in the process, but it's probably a fatuous idea. Truth is, this project is your baby. If you don't like something, it should be yanked. Full stop.

Soks is net needsaaklik, alderminst. Ik haw in pear oarsaken dêrfan (materiaal wat makket de projekt aardich, wrâldwiid--en dêrtroch, minske wat leare ek ynformaasje oer it Fryske taal--yn 'e bedoeling lein ... faaks ûnsinnich), mar as jo (de heit fan dizze projekt) fine it gjin goed idee, ferdwine it.

Snakesteuben 14 mai 2008, 21.45 (UTC)

The most important thing to understand about this issue, is that I do not own this project in any way. I'm just one of three voices here, and if there is parenthood in this, it's that I can offer advice based on experience and on the past, but can't and won't dictate what to do. Also somewhat important is that this is a dictionary and that it's probably a bad idea to become too encyclopaedic. That's especially true in Geography en Biology, as facts tend to change there over time. More included facts will require more maintanance. So while anything that makes the Wikiwurdboek fun is a good thing (if it doesn't get in the way), do take the time to picture yourself or someone else maintain it year in year out.

It wichtichste om hjiroer te begripen, is dat ik perfoarst net de eigner fan dit projekt bin. Ik bin net mear as ien fan trije stimmen hjir, en at der al âlderskip is, dan is dat dat ik advys jaan kin basearre op ûnderfining en op it ferline, mar dat ik net hjitte kin, as wol, wat der barre moat. Ek wol wat wichtich is dat dit in wurdboek is en dat it nei gedachten in min idee is te ensyklopedysk te wurden. Dat is fral sa foar ierdrykskunde en biology, om't de feiten dêr mei de tiid feroarje. Mear opnommen feiten sille mear ûnderhâld fergje. Dat hoewol alles wat it Wikiwurdboek wille makket in goed ding is (at it net yn it paad sit): nim al de tiid om foar te stellen hoe't immen, jo as in oar, it alle jierren ûnderhâlde moat. Aliter 15 mai 2008, 19.45 (UTC)

Follow-up question

Aliter, is the little teeny one we were using before OK? It makes a very handy picture hook, if nothing else. And since it basically came from the Fryskepedy it's very easy to steal/paste entries from over there--keeps me from making typos. There are examples at blokmies and gieltsje.

But, tangent here, wow, looks like that template is showing up in foreign language entries, too. I don't think I like that, myself. I, personally, had intended to keep it confined to the Frysk entries--along with the full, expanded definitions, and the oersettings section, which also should appear in the Frysk entry only. (Though I think maybe some of the foreign language entries are being used as storage to keep track of such things until the Frysk entry is created. But where there is a Frysk entry, I, again personally, think that's the only place that stuff should go. The one exception: Latin names are very handy in foreign language entries for disambiguation. I keep finding a lot of languages, including Frysk, use the same name regionally for multiple species, or for all the members of a class or genus as well as one or more individual species. If another language has double meanings for one of the words where Frysk does, too, then you really need the gloss. English is particularly guilty, so I'm using them aggressively in the English entries. I know there will be collisions.)

But at any rate, I'd really miss it if I had to try to fit all the pictures by hand and incorporate the Latin name into the definitions all the time. And I do hope we don't outlaw pictures altogether. (I hope you'll forgive me if I don't attempt a translation of this post at this time. I'd like to get some substantive contributions done today, too. :-) )

Thanks, again, for your help and indulgence. Snakesteuben 15 mai 2008, 03.37 (UTC)

Whether things are OK is not up to me. This kind of wiki works best if you simply try things on as many articles as you're willing to revert, and then ask in the Wikiwurdboek:Buorren what people think. The drawback of easy copying, apart from duplicating, is that you easily copy mistakes as well. Eg. on blokmies Aves and fûgels are the wrong way round. (In my opinion that should be Blokmies: discussion in the Wikiwurdboek:Buorren.)

You can't entirely keep people from using a template for a different purpose, but you can guide them, by explaining the purpose of each template on its pages. Other than that, this is a case of discuss, discuss, and discuss. The problem of where to put the explanations is caused by the fact no two words have the exact same meaning, names to some extend excluded. So either our other language words are described imperfectly, or we get a lot of duplication. All we can do is try.

Pictures are an advantage we have over paper dictionaries as we have the space to put them in. But as a dictionary we do need to be precise. Singular versus plural should be visible from our pictures, for example. And for names, where meanings really can be the same, the images probably ought to match, to avoid the impression of a non-existent difference caused by differences in the images.

At saken yn oarder binne, kin ik net sizze. Dit soart fan wiki's wurkje bêst at jo ideeën besykje op safolle siden at jo as nedich weromsette wolle, en dan yn de Wikiwurdboek:Buorren freegje wat de lju der fan fine. It neidiel fan maklik oernimmen, njonken de dûbelde ynformaasje, is dat flaters ek maklik oernaam wurde. Op blokmies binne bygelyks Aves en fûgels ferwiksele. (Sa't ik it sjoch moat dat Blokmies wêze: diskusje op de Wikiwurdboek:Buorren.)

Minsken kinne der net hieldendal fan tebekhâlden wurde in berjocht foar wat oars te brûken, mar it kin stjoerd wurde troch it doel fan elts berjocht op te nimmen op de side fan it berjocht. En fierders is it in saak fan oerlis, nochris oerlis en noch mear oerlis. It probleem fan wêr't de útlis komme moat wurdt der troch feroarsake dat gjin twa wurden persys itselde betsjutte, nammen foar in part útsûndere. Dat ús oare-taal-wurden wurde net persys goed beskreaun of wy krije in soad ferdûbeling fan ynformaasje. Besykje is al wat wy dwaan kinne.

Printsjes binne in foardiel dat wy hawwe boppe in wurdboek op papier, om't wy der de romte foar hawwe. Mar as in wurdboek moatte wy al persys wêze. Iental en meartal moatte bygeylks ek fan ús foto's dúdlik wêze. En foar nammen, dêr't de betsjutting wier itselde wêze kin, dêr soenen de printsjes ek oerienkomme moatte, om net troch ferskillen yn de foto's it idee te jaan fan in net-besteand ûnderskie. Aliter 15 mai 2008, 22.14 (UTC)